اصول طراحی و تجهیز بیمارستان (قسمت 9) - بخش اعصاب و روان

اصول طراحی و تجهیز بیمارستان (قسمت 9) - بخش اعصاب و روان

نویسنده: مهندس حمیدرضا اشرف

 

استاندارد ها ، سرانه ها و معرفی بخش های مختلف بیمارستان

بخش بستری اعصاب و روان:

بخش بستری اعصاب و روان، بخشی است که بیماران مبتلا به بیماری های حاد اعصاب و روان بر طبق نظر پزشک معالج برای انجام مراقبتهای بالینی و سیر مراحل درمان در آن بستری می گردند. این بخش دارای زیرساخت های خاص و گاهی متمایز از سایر بخش های بیمارستان است. بهترین مکان برای احداث بخش بستری اعصاب و روان در طبقات همکف یا اول بیمارستان و با ورودی و محوطه هواخوری جداگانه است. ارتباط این بخش با بخش های اورژانس و اتاق های عمل از نوع درجه یک است. به دلیل آنکه اگر بیمار به خود و یا دیگران آسیبی وارد نمود در اسرع وقت به اورژانس یا اتاق عمل منتقل شود. 

وجود فضاهای زیر در بخش بستری اعصاب و روان  ضروری است:

1- محوطه یا فضای هواخوری بیماران که ترجیحاً بهتر است در فضای سبز و محیط باز باشد.

2- راهروی مشترک دسترسی به اتاقها دارای زیر ساخت های حفاظتی برای حفظ امنیت و جان بیماران 

3- اتاق دارو و کار تمیز

4-  اتاق ایزوله اعصاب و روان برای بیماران بدحال و یا پرخطر که دارای زیرساخت های خاص باشد. به گونه ایی که بیمار حتی در صورت فیکس نبودن نتواند صدمه ایی به خود وارد نماید. 

5- ایستگاه پرستاری با اشراف کامل به تمام بیماران

6- اتاق گزارش نویسی پزشک، مشاوره و روانپزشکی با امکان درمان دسته جمعی بیماران   

7- سرویسهای بهداشتی جداگانه و ایمن برای کارکنان و بیماران

8- مکان مناسب برای ملاقات خانواده ها با بیماران و با رعایت جوانب ایمنی و حریم خصوصی بیمار

9- اتاق یا فضای سیگار کشیدن بیماران در داخل ساختمان که دارای سیستم تهویه مناسب باشد.

10- اتاق الکتروشوک یا شوک درمانی ECT

 11- اتاق یا سالن کاردرمانی با زیر بنای متناسب با تعداد تخت

12- فضاهای پشتیبانی مانند استراحت و رختکن پرستاران، آبدارخانه و غذا خوری جداگانه برای کارکنان و بیماران، نمازخانه بیماران 

13- اتاق کار کثیف

14- انبار لوازم تمیز و محل پارک تجهیزات پزشکی

15، محل جداگانه نگهداری بین های زباله به تفکیک عفونی و غیر عفونی 

وجود فضاهای زیر در بخش بستری اعصاب و روان  توصیه می گردد:

1- محل گردش، هواخوری و ورزش بیماران، ترجیحاً در محوطه باز و دارای فضای سبز

2- سرویسهای بهداشتی جداگانه برای مراجعین و ملاقات کنندگان

3- اتاق معاینه اولیه توسط پزشک

4- وجود یک اتاق یک تخته و نیمه ایزوله دارای زیر ساخت های متناسب با این بخش و جدا از سایر بیماران، برای خلوت بیمار با خود، و انجام فرایندهای روان درمانی برای درمان غیر دارویی بیماران توصیه می شود.

5-  اتاق یا فضای جداگانه برای ملاقات با بیماران در محوطه  

زیر ساختهای بخش بستری اعصاب و روان :

1- بیماران اعصاب و روان امکان دسترسی به راه های خروج اضطراری را نداشته باشند. ولی لازم است که مسیر های خروج با علائم واضح و شفاف مشخص گردیده باشد .

2- وجود حداقل یک اتاق ایزوله عفونی، علاوه بر اتاق ایزوله اعصاب و روان در بخش های بستری اعصاب و روان الزامی است.

3- دسترسی از بخش بستری اعصاب و روان به دیگر خدمات بیمارستانی ضروری مانند اتاقهای عمل، اورژانس، لاندری، آسانسور و ... و بالعکس به سهولت میسر باشد.

4- باید تمهیدات ویژه در کلیه اتاقها و فضاهای بخش بستری اعصاب و روان به گونه ایی اندیشیده شود که امکان هرگونه خودآزاری و دگرآزاری از بیماران سلب گردد.

5- در دسترس قرار دادن هرگونه اشیاء تیز و برنده مانند چاقو، شیشه، تیغ و ... برای بیماران یا نصب اینگونه وسایل در بخش، به هر شکل دراین بخش ممنوع است.

6- در بخش بستری اعصاب و روان فقط می توان از شیشه های سکوریت یا لمینت شده، برای درها و پنجره های داخلی استفاده نمود.

چنانچه بخش بستری اعصاب و روان در طبقه دوم و بالاتر قرار دارد، استفاده از شیشه کاملا نشکن در پنجره های جدار خارجی الزامی است.

در هر صورت استفاده از شیشه معمولی در کلیه فضاهای این بخش  ممنوع است. برای جایگزینی آینه ها می توان از استیل براق و یا آینه های نشکن استفاده نمود.

7- اتاقهای بستری بیماران روانپزشکی می باید فاقد درب باشند. و یا در صورت نصب درب، فاقد قفل باشند.

8- توصیه می گردد اتاقهای بستری بیماران روانپزشکی برای اعمال نظارت و کنترل بیشتر فاقد سرویس بهداشتی  باشند.

 ترجیحاً از سرویسهای بهداشتی عمومی به تعداد کافی در داخل بخش استفاده گردد. بدیهی است که این سرویس ها می باید از ایمنی کافی برخوردار باشد.

9- وجود هرگونه دریچه دیواری و سقفی و لوازم دستاویز در اتاقها یا سایر فضاهایی که بیمار بتواند بوسیله آن خود را حلق آویز و اقدام به خودکشی نماید ، ممنوع است

10- ارتفاع بخش بستری اعصاب و روان تا زیر سقف کاذب باید حداقل 3  متر باشد تا بیمار دسترسی به سقف های کاذب و تاسیسات آن نداشته باشد.

11- اتاق الکتروشوک باید در مجاورت بخش بستری اعصاب و روان واقع شده و دارای ورودی مستقل باشد. به گونه ایی که سایر بیماران امکان رویت بیمار پس از انجام شوک درمانی را نداشته باشند.

12-  حداقل مساحت اتاق الکتروشوک 18 متر مربع و حداقل مساحت ریکاوری پس از شوک 9 متر مربع به ازای هر تخت ریکاوری می باشد.

13- نورهای به کار گرفته شده در بخش بستری اعصاب و روان نباید به گونه ایی باشد که باعث تحریک و تهییج بیماران گردد. استفاده از نور پردازی ملایم و شاد بسیار مناسب است. 

14- دسترسی بیمار اعصاب و روان به هرگونه پریز، کابل و لوازم برقی با ولتاژ بیش از 24 ولت ممنوع است.

15- چراغهای روشنایی بخش بستری اعصاب و روان می باید از نوع تو کار  و دارای  قاب روکش از نوع پلی کربنات و یا شیشه نشکن باشد. استفاده از چراغهای آویز ممنوع است.

16- شدت و جهت نور چراغهای روشنایی در بخش های بستری روانپزشکی باید به گونه ایی باشد که نور مستقیماً به چشم بیماران برخورد ننماید و باعث تحریک و آزار آنها نگردد.

17- سیستم برق بخش بستری اعصاب و روان می باید مجهز به تجهیزات حفاظتی نشت جریان ( رله های محافظ جان ) باشد.

18- بخش بستری اعصاب و روان می باید مجهز به سیستم های کنترل اتوماتیک و زیر ساخت های کنترلی و حفاظتی مانند دوربین های مدار بسته، اعلام و اطفاء حریق، سیستم های کنترل دسترسی و ... در تمام اتاق ها، راهروها و زیر فضاهای بخش باشد.

19- محل استقرار بخش بستری اعصاب و روان در بیمارستان حداکثر تا طبقه دوم مجاز است. مگر اینکه تمامی جوانب ایمنی برای حفظ جان بیمار اندیشیده شده باشد.

20- استفاده از رنگهای شاد و آرام بخش و همچنین استفاده از مصالح جاذب صوت در بخش بستری اعصاب و روان توصیه می گردد.

21- مصالح و تجهیزات به کار گرفته شده در بخش بستری اعصاب و روان باید به گونه ایی باشد که ضمن ایجاد فضای شاد و فرح بخش، از بوجود آمدن ناهنجاریهای بصری، صوتی و فشارهای روانی برای بیمار جلوگیری نماید.

22- استفاده از پانل های سانترال گازهای طبی در بخش اعصاب و روان ضرورتی ندارد. در صورت استفاده می باید کلیه موارد ایمنی بخش اعصاب و روان ازجمله ولتاژ برق 24 ولت، نداشتن لبه های تیز، عدم امکان دستکاری توسط  بیمار و... در ساخت آن رعایت شود.