نویسندگان: مهندس حمیدرضا اشرف/ ثنا ملائی
کفپوش یکی از تجهیزات مهم در کاربری درمانی به شمار می‌رود؛ چراکه علاوه بر اهمیت مسائل بهداشتی و توجه به کنترل عفونت و آلودگی، امنیت رفت و آمد بیماران، کنترل سروصدا، ظرافت بصری محیط و ... در گرو انتخاب و اجرای صحیح این عامل میباشد. در نتیجه ضرورت شناخت ویژگی کفپوش‌های مناسب فضاهای درمانی، انواع و روش اجرای آنها برای تمامی افرادی که با طراحی حوزه‌های درمانی در ارتباط اند؛ بیش از سایرین و دیگر کاربری‌ها احساس میشود.
ما در این مقاله در تلاش بوده‌ایم تا بتوانیم این اطلاعات را تبیین کرده و در سه بخش کلی در اختیار شما عزیزان قرار دهیم:
الف) ویژگی‌های کفپوش بیمارستانی
ب) انواع کفپوش‌های مناسب محیط درمانی
ج) نحوه اجرای کفپوش در بیمارستان‌ها
الف) ویژگی‌های کفپوش بیمارستانی
کفپوش بیمارستانی باید به نحوی انتخاب و اجرا شود که دارای ویژگی‌های نظیر زیر باشد:
1. آنتی استاتیک بودن: کفپوش آنتی استاتیک، لایه‌هایی رسانا دارند که بار الکتریسته ساکن را از طریق کف به زمین منتقل می‌کنند از این رو برای محیط‌هایی که احتمال آتش سوزی و انفجار دارند یا در آن محیط‌ها از مواد اشتعال‌زا استفاده میشود مناسب است. بیمارستان‌ها مکان‌هایی هستند که در آن افراد در معرض خطر قطع برق یا آتش‌سوزی هستند؛ برای مثال در اتاقهای عمل، از الکل که همراه اکسیژن، یک عنصر بالقوه قابل‌اشتعال است، برای بیماری که تحت عمل جراحی قرار می‌گیرد، استفاده میشود.
به دلیل استفاده از این عناصر، اتاق عمل به‌طور ویژه برای محافظت در برابر شوک الکتریکی آماده‌سازی و طراحی میشود، زیرا نه‌تنها بیماران و پرسنل پزشکی در معرض خطر بیشتری برای برق‌گرفتگی هستند، بلکه احتمال وقوع آتش‌سوزی نیز در اتاق عمل بیشتر است.
نسخه ۹۹ NFPA (انجمن ملی حفاظت از آتش‌سوزی) بیمارستان‌ها را ملزم می‌کند که حداقل سالی یک بار آزمایش کف رسانا را انجام دهند تا در استفاده از کفپوش‌های بیمارستانی رسانا، ایمنی و محافظت در برابر تخلیه الکتریکی در فضاهای ویژه که به‌طور خاص به محافظت از جان پرسنل پزشکی و بیماران نیاز دارند، گواهی داشته‌باشند.
در مکان‌های زیر نصب کفپوش بیمارستانی از این نوع توصیه شده است:
* راهروها و فضاهای مجاور اتاق‌هایی که در آنها بی‌حس‌کننده‌های قابل اشتعال استفاده میشود.
* فضاهایی که به‌طور مستقیم به اتاقهای بیهوشی متصل می‌شوند. اتاق یا فضایی که در آن از داروهای بی‌حس‌کننده استنشاقی استفاده میشود، خواه قابل اشتعال باشند یا نباشند.
* اتاق‌هایی که مستقیماً با اتاقهای بیهوشی ارتباط دارند، مانند سپتیک و همچنین انبارها یا سایر محل‌های جراحی.
2. آنتی باکتریال بودن: آنتی باکتریال بودن کفپوش بیمارستان منجر به تمیزی و حفظ بهداشت محیط‌های بیمارستانی خواهد شد و این نوع از کفپوش ها لازم است عوامل آلوده‌کننده و بیمازی‌زا مانند قارچ و باکتریها را کنترل کرده و از شیوع آنها جلوگیری کند.
3. دارای سطحی یکپارچه و بدون درز: سطوح کفپوش‌های بیمارستانی باید یکپارچه باشند تا به راحتی بتوان چرخ‌ها و ابزارهای بیمارستانی را روی آن حرکت داد. درز کفپوش‌های بیمارستانی منجر به تجمع میکروب‌ها و آلودگی‌ها میشود؛ در نتیجه گرفتن درزها و داشتن سطحی یکپارچه موجب سهولت پاکسازی و تمیزی هر چه بیشتر سطح میشود.
4. ایمنی در برابر آتش
5. تمیز کردن آسان: پوشش کف باید در برابر سایش مقاوم باشد، نگهداری و تمیز کردن آن آسان باشد و در برابر پاک‌کننده‌های شیمیایی مقاوم باشد. مقاومت کفپوش بیمارستانی در برابر عوامل ضدعفونی‌کننده بسیار مهم است، زیرا در بیمارستان‌ها از محلول‌ها و مواد شیمیایی ضدعفونی‌کننده برای حفظ بهداشت استفاده میشود. عوامل ضدعفونی‌کننده معمولاً شامل موادی همچون الکل ایزوپروپیلیک، کلر هیپوکلریت، پراکسید هیدروژن و مواد ضدعفونی آمونیومیوم قابل استفاده در بیمارستان‌ها هستند. میزان مقاومت در برابر لکه یکی دیگر از ویژگی‌های مهمی است که در خرید کفپوش بیمارستانی باید به آن توجه کرد؛ زیرا این کفپوش نباید تحت تأثیر نشت خون یا به‌طورکلی سیالات قرار گیرد.
6. سبک و کم حجم بودن: سبک و کم حجم بودن کفپوش بیمارستانی از ایجاد گرد و غبار جلوگیری می‌کند.
7. ماندگاری طولانی مدت: مصالح ساختمانی بیمارستانی را نمی‌توان زود به زود تعویض کرد. از این رو باید مقاوم باشند و ماندگاری طولانی مدتی داشته باشند.
8. ضد خش بودن: با توجه به حجم بالای ترافیک پا در یک مرکز بهداشتی درمانی، توجه به کفپوش‌هایی که بتوانند در برابر آن مقاومت کنند؛ مهم است. کفپوش بیمارستانی باید مقاومت سایشی مناسبی داشته باشد و ضدخش باشد.
9. مقاوم در برابر لغزش: انتخاب پوشش‌های کف باید مقاومت در برابر لغزش را برای مکان خاص و انواع ترافیک پا در نظر بگیرد تا احتمال لغزش، لیز خوردگی و زمین خوردن به حداقل برسد. در محیط یک بیمارستان ممکن است به‌علت اتفاقات مختلف، انواع مایعات و سیالات روی زمین بریزند، و یا افراد با وضعیت‌های جسمی ضعیف ممکن است به راحتی بلغزند که می‌تواند باعث آسیب‌ها و زخم‌های جدی شود. برای جلوگیری از وقوع حوادث و کاهش سرعت رسیدگی به بیماران و مراجعان، باید کفپوش‌های بیمارستان در حالت عادی و حتی در صورت ریخته‌شدن انواع مایعات نسبت به لغزش مقاومتی نسبی داشته باشند.
با این حال این مقاومت نسبت به لغزش نباید در بیشترین حالت ممکن باشد، زیرا نقل و انتقال بیماران به مشکل برخواهد خورد. اگر تأسیسات بیمارستانی شما به سطح بیشتری از مقاومت در برابر لغزش نیاز دارد، باید از مواد نرم مانند اپوکسی‌ها دوری کنید و به دنبال محصولاتی باشید که امنیت بیشتری را ارائه می‌دهند.
10. مقاوم در برابر حرکات زیاد و متعدد
11. کاهش صدا: تهیه کفپوش‌های کاهش‌دهنده سر و صدا برای اطمینان از محیطی امن و راحت برای کارکنان و بیماران یک امر ضروری است.
12. قابل حمل و جابجایی آسان: توسعه، کوچک‌سازی یا جابه‌جایی به یک مرکز درمانی جدید، تنها برخی از دلایلی است که بیمارستان‌ها به کفپوشی نیاز دارند که بتوانند آن را جابه‌جا کنند. هنگامی که گزینه چسب را برای کفپوش خود انتخاب می‌کنید، قابلیت حمل را در فرآیند نصب کفپوش بیمارستانی قربانی می‌کنید.
کاشی‌های چسبانده شده را نیز نمی‌توان و نباید برداشت و دوباره استفاده کرد. محصولات کفپوشی که قابلیت نقل و انتقال دارند از یک سیستم به‌هم‌پیوسته استفاده می‌کنند تا در صورت نیاز به نقل و انتقال آزمایشگاه یا اتاق ایزوله بیمارستان به مکان دیگر، شرایط فراهم باشد.
13. انعطاف پذیری: یک حس نرمی و راحتی در کف پا ایجاد می‌کند. به بیان ساده، برخی از کفپوش‌ها برای ایستادن طولانی‌مدت مناسب‌تر از بقیه هستند، کفپوش‌های ضدخستگی معمولاً از موادی ساخته می‌شوند که به تسهیل جذب فشار و شوک‌ها از طریق پاها کمک می‌کنند. این نوع کفپوش‌ها می‌توانند از ضربه‌های وارد شده که باعث ایجاد خستگی و آسیب به اندام‌ها میشود، جلوگیری کنند .
خرید کفپوش بیمارستانی با این ویژگی‌ها، صدمات کمتر و شرایط کاری راحت‌تر برای کارکنان را فراهم خواهد‌کرد، برای مثال کفپوش اتاق عمل از انواع کفپوش بیمارستانی است که بهتر است از این ویژگی برخوردار باشد، زیرا جراحان و پزشکان ممکن است ساعت‌های طولانی برای عمل جراحی بایستند .
ویژگی‌های ارگونومیک و ضدخستگی در انتخاب کفپوش بیمارستانی بسیار مهم هستند. در محیط‌های بهداشتی مانند بیمارستان‌ها، ایمنی و راحتی کارکنان و بیماران از اهمیت بالایی برخوردار است .
متأسفانه هرچه کفپوش ارگونومیک‌تر و راحت‌تر باشد، هزینه آن بیشتر میشود.
ب) انواع کفپوش بیمارستانی
متناسب با ویژگی‌های مطرح شده، کفپوش‌های مناسب برای مراکز درمانی مبتنی بر نوع مصالح به 4 دسته کلی تقسیم می‌شوند که تمامی این موارد به صورت رول و تایل موجود هستند.
1. کفپوش پلی یورتان: این نوع کفپوش بر پایه رزین پلی یورتان تولید میشود و می‌تواند به عنوان پوشش روی سطح پایه‌ی سیمانی اجرا شود، و یک پوشش با دوام و عمر مفید طولانی برای محیط‌های پرتردد و مستعد ضربه و ساییدگی و همچنین نیازمند به مقاومت در برابر شوک‌های حرارتی و دمایی مانند بیمارستان ایجاد کند.
مزایای پلی یورتان به عنوان کفپوش بیمارستانی و کفپوش اتاق عمل:
* هر شکاف در پوشش کف، محل تولید طبیعی باکتریها است که کفپوش‌های یکپارچه و بدون درز پلی یورتان یک سد مهر و موم شده ایجاد و آن را ضد میکروب می‌کنند.
* پوششی بسیار بادوام و مقاوم در برابر بیشتر مواد شیمیایی و اسید‌ها است.
* این سیستم کفپوش بیمارستانی برای مدت طولانی طرح و رنگ کف را حفظ می‌کند و نیاز به نگهداری کمی دارد.
* مقاومت بالایی در برابر رطوبت و نوسانات دمایی فراهم می‌کند.
* کاملا انعطاف پذیر است.
2. کفپوش اپوکسی: پوشش‌های کف اپوکسی، پرکاربردترین سیستم کفپوش بیمارستانی است؛ زیرا تمام مشخصات مورد نیاز برای چنین محیطی را دارا میباشد. این نوع از کفپوش به راحتی روی سطوح بتنی اجرا میشود و بسیار مقاوم است.
مزایای اپوکسی به عنوان کفپوش پزشکی، کفپوش بیمارستانی و کفپوش اتاق عمل:
* مقاومت در برابر محلول های پاک کننده قوی: بیمارستان‌ها و کلینیک‌ها به منظور حفظ بهداشت نیاز به نظافت روزانه دارند. این مهم در مناطقی مانند اورژانس، مراقبت‌های ویژه و اتاقهای عمل، که باید همیشه تمیز باشند، از اهمیت بیشتری برخوردار است. تمیز کردن این کف‌ها و ریشه کن کردن انواع مختلف باکتری‌های مضر که می‌توانند به بیماران و کارکنان آسیب برسانند، به برخی از راه حل‌های تمیز کننده قوی نیاز دارد. این محلول‌های تمیزکننده فرمول‌های قدرتمندی دارند که می‌توانند به انواع کف آسیب برسانند، به همین دلیل بهتر است از کفپوش بیمارستانی اپوکسی استفاده شود تا سطح محکمی فراهم شود؛ که بتواند در برابر سختی‌های کار روزانه مقاومت کند و همچنین در برابر برخی از قوی ترین پاک کننده‌ها مقاوم باشد.
* ضد میکروب و خاصیت کنترل پاتوژن: پوشش اپوکسی غیر متخلخل تضمین می‌کند که باکتریها و سایر عوامل بیماری زا به کف نمی‌چسبند و به آن نفوذ نمی‌کنند و به شما امکان می‌دهد بلافاصله آنها را تمیز و از بین ببرید.
* افزایش ایمنی برای بیماران و کارکنان: کف بیمارستان و درمانگاه مناطقی با فعالیت بالا هستند که به کف‌هایی نیاز دارند که سلامتی و رفاه بیماران و کادر پزشکی را به خطر نمی اندازد. سطح ناهموار کف می‌تواند خطرات مختلف لغزش و زمین خوردن را به همراه ایجاد ناراحتی‌های دیگری ایجاد کند که می‌تواند بر عملکردهای پزشکی تأثیر منفی بگذارد. داشتن کف پوشیده شده با اپوکسی، یک سطح با دوام و ایمن را برای کار و حرکت فراهم می‌کند. کفپوش اپوکسی یک سطح مقاوم در برابر لغزش میباشد که برای دستگاه‌های مختلف چرخدار موجود در یک مرکز درمانی مفید است و باعث میشود حمل و نقل و حرکت در کل بسیار ایمن تر باشد.
* تعدد رنگ‌بندی: کفپوش‌های اپوکسی در رنگ‌ها و پرداخت‌های متنوعی تولید می‌شوند که به بیمارستان‌ها اجازه می‌دهد محیطی دلپذیر و دلپذیر را برای بیماران و بازدیدکنندگان خود ایجاد کنند.
کفپوش اپوکسی شامل انواع گوناگونی است که میتوان مطابق با محیط مورد نظر نوع مناسب را انتخاب کرد.
کفپوش آنتی استاتیک اپوکسی: این نوع از کفپوش از تجمع بارالکتریکی جلوگیری می‌کند، از این رو برای محیط‌هایی که دارای تجهیزات الکترونیکی متعددی است مانند اتاقهای عمل و مراکزتصویربرداری انتخاب مناسبی است.
کفپوش ضد اسید اپوکسی: کفپوش ضد اسید مقاومت بالایی در برابر اسیدهای قوی، بازها، حلال‌ها و الکل‌ها ایجاد می‌کند و برای بخش‌های بیمارستانی که با این قبیل مواد سروکار دارند مانند آزمایشگاه‌ها کاربرد دارند.
کفپوش بهداشتی اپوکسی: کفپوش بهداشتی یا همان آنتی باکتریال مقاومت بالایی در برابر میکروب‌ها، باکتریها، قارچ‌ها، کپک‌ها و دیگر انواع آلوده‌کننده‌ها ایجاد می‌کند و در نتیجه بهداشت محیط تضمین میشود. از این رو برای محیط‌هایی که نیازمند به بهداشت بسیار بالا هستند از جمله بیمارستان و اتاقهای عمل مورد استفاده قرار می‌گیرند.
کفپوش آنتی داست اپوکسی: این پوشش‌ها خاصیت ضد گرد و غبار خوبی را به همراه مقاومت شیمیایی و سایشی و همینطور چسبندگی ایجاد می‌کنند که آنها را به انتخابی مناسب به عنوان کفپوش بیمارستانی تبدیل می‌کند.
کفپوش ضد لغزش اپوکسی: این کفپوش‌ها به دلیل ساختار ویژه مقاومت بالایی در برابر لغزش ایجاد کرده و در محیط‌های لغزنده و پر تردد از جمله بیمارستان مفید است.
3. کفپوش وینیل: کفپوش‌های وینیل یا همان کفپوش‌های PVC در انواع طرح، رنگ و بافت با ویژگی‌های عملکردی خاص به بازار عرضه شده است. با توجه به میزان مقاومت بالا، تمیز شدن آسان، ضد آب بودن کفپوش‌های وینیل گزینه مناسبی برای مراکز درمانی و خدماتی است. صاف بودن سطح این کفپوش برای حرکت چرخ‌های باربر، تخت‌های بیمارستانی و ویلچر مناسب است. به دلیل جوش خوردن درزها در کنار یکدیگر یک پوشش یکدست ایجاد میشود که دارای انعطاف پذیری بالا، دوام و ماندگاری بالا، عملکرد خوب و کارایی مقرون به صرفه است. این کفپوش آنتی باکتریال با توجه به هزینه مقرون به صرفه و دوام بالا در طرح و رنگ‌های مختلف در بازار موجود است و شما بنا به سلیقه ی خود و تطابق با طراحی داخلی مراکز بهداشتی درمانی به دلخواه دیزاین مورد نظرتان را انجام دهید. کفپوش بیمارستانی وینیل با خاصیت رسانایی بالا از رایج‌ترین کفپوش‌های رسانا است که امروزه مورد استفاده قرار می‌گیرد. شبکه نواری مسی در کفپوش پی وی سی مسیر رسانایی بدون وقفه را بین هر دو نقطه از کف ایجاد می‌کند.
4. وینل هموژن: کفپوش وینل هموژن لایه فشرده‌ای دارند از این برای مکان‌های پر تردد مناسب است چون مقاومت بالایی دارد. علاوه بر مقاوم بودن آنتی استاتیک، ضد لغزش و دارای قابلیت درزجوش شدن است. میتوان از این نوع کفپوش در قسمت‌های مختلفی از بیمارستان استفاده کرد. اتاقهای تصویر برداری، اورژانش اتاق ویزیت، ورودی بیمارستان، آزمایشگاه و غیره جزو مکان‌هایی است که میتوان از این نوع کفپوش برای پوشش سطح استفاده کرد.
ج) روش های اجرای کفپوش بیمارستان
الف) آماده سازی سطح
ب) اجرای لایه اولیه یا پرایمر
ج) لایه میانی
د) اجرای لایه رویه
در ابتدا سطح مدنظر به کمک دستگاه‌های مخصوص ساب زده میشود. پس از آن سطح را از هر نوع آلودگی و غبار تمیز کرده و اقدام به اجرای پرایمر می‌کنند. جهت اجرای پرایمر، با توجه به سطح پروژه میتوان از ابزار مختلفی مانند غلتک، لیسه، قلمو و یا روش پاشش به کمک پمپ استفاده کرد. جهت اجرای کفپوش بیمارستانی، پس از مرحله پرایمر، شبکه‌بندی مسی کف صورت می‌پذیرد. برای این منظور با کمک نوارهای مسی مخصوص اقدام به شبکه‌بندی کف کرده و آنها را به چاه ارت به هم متصل می‌کنند. همچنین در نواحی نزدیک به دیوار، این نوارها باید با دیوار چیزی در حدود 6 اینچ فاصله داشته باشند. در نهایت، پرایمر مخصوص روی سطح اجرا میشود. در مرحله آخر هم روکش نهایی کفپوش اجرا خواهد شد. برای منظور، میتوان از طیف وسیعی از رنگ استفاده نکرد. امّا پیش از اجرای لایه نهایی حتماً باید از عاری بودن سطح از هر نوع آلودگی اطمینان حاصل نمایید.
منابع:
https://www.modularor.co.nz/modular-or/