نویسنده: مهندس حمیدرضا اشرف

 

استاندارد ها ، سرانه ها و معرفی بخش های مختلف بیمارستان

آزمایشگاه :

وجود فضاهای زیر در یک بخش آزمایشگاه ضروری است:

1- ورودی مناسب

2- فضای مناسب برای کانتر پذیرش و جواب دهی متناسب با تعداد بیماران و مراجعین 

3- فضای انتظار بیمار و همراهان

4- تعداد کافی  کابین های نمونه گیری خون

5- سرویس های بهداشتی مجزا مخصوص نمونه گیری ادرار و مدفوع به تعداد کافی و دارای طراحی مناسب، مجهز به pass Box  قرارگیری و جمع آوری نمونه ها

6- فضای لیبل زنی

7- محل جمع آوری نمونه ها

8- اتاق کار تمیز

9- اتاق رئیس آزمایشگاه

10-  سالن یا اتاق های آزمایشگاهی شامل: اتاق مستقل میکروب شناسی، باکتری شناسی، قارچ شناسی، ویروس شناسی، محیط سازی، خون شناسی، بیوشیمی، تجزیه ادرار، انگل شناسی، ایمنی شناسی، پاتولوژی، سیتولوژی

11- اتاق گزارش نویسی  پزشک آزمایشگاه

12-  بانک خون

13-  فضاهای پشتیبانی مانند استراحت و رختکن کارکنان، آبدارخانه و سرویسهای بهداشتی جداگانه برای کارکنان

14- اتاق کارکثیف و محل نگهداری زباله ها

15- اتاق استریلیزاسیون، شستشو و آب مقطرگیری

16- انبار های لوازم تمیز، انبار تجهیزات مصرفی ظروف نمونه گیری، انبار یا محل پارک تجهیزات آزمایشگاهی

17-  محل نگهداری لامها

18- فضا برای سردخانه یا یخچالهای نگهداری دارو و مواد آزمایشگاهی

19- فضای برای دوش اضطراری و چشم شوی

20 - اتاق میکروسکوپ الکترونی

وجود فضاهای زیر در بخش آزمایشگاه توصیه می گردد:

1- بخش مستقل آسیب شناسی

2- بایگانی و اتاق تایپ

3- اتاق پزشک پاتولوژیست 

4- اتاق آماده سازی

5- محل نگهداری بافت ها که می باید در داخل اتاق پاس قرار داشته باشد.

6- آزمایشگاه مستقل برای بخش اورژانس

7- نمونه گیری مستقل از صحن اصلی آزمایشگاه

8- فضا یا راهرو دسترسی آسان برای جمع آوری و انتقال نمونه ها

9- فضای مناسب برای سینک تخلیه نمونه ها

زیر ساختهای بخش آزمایشگاه :

1- مساحت بهینه برای بخش آزمایشگاه های تشخیص طبی و پاتولوژی 2% از کل مساحت بیمارستان می باشد.  این مساحت در هر صورت نباید از 160 متر مربع کمتر باشد.

2- بخش آزمایشگاه باید به گونه ایی طراحی گردد که فرآیند ورود و پذیرش بیمار ، نمونه گیری، جمع آوری و ارسال نمونه ها، انجام آزمایش ها ، تهیه گزارش و پاسخ دهی به بیمار به آسانی میسر باشد.

3- حداقل مساحت مفید فضای پذیرش و جوابدهی در بخش آزمایشگاه بدون احتساب سرویس بهداشتی و فضای پیش ورودی  12 متر مربع می باشد.

4- اتاق میکرب شناسی می باید به صورت بسته طراحی گردد و با سایر فضاهای  آزمایشگاه قابل جمع نیست. فشار هوای این اتاق نسبت به بقیه فضاهای  آزمایشگاه منفی است.

5- بیماران و کارکنان آزمایشگاه می باید امکان دسترسی به خروج اضطراری را داشته باشند و لازم است که این خروج با علائم واضح و شفاف مشخص گردیده باشد .

6- دسترسی به بخش آزمایشگاه و نمونه گیری برای بیماران به سهولت میسر باشد. همچنین روابط بین بخش آزمایشگاه با دیگر بخش های بیمارستان مانند اورژانس، درمانگاه ها، بخش های بستری، تاسیسات، آسانسورها و ... به راحتی فراهم باشد.

7- لوله های فاضلاب در بخش آزمایشگاه برای جلوگیری از خوردگی، از نوع پلی اتیلن یا پلی پروپیلن باشد. فاضلاب آزمایشگاه می باید مستقیماً و بدون تماس با انسان وارد چاه جذبی یا تصفیه خانه فاضلاب گردد.

8- در بیمارستانهای بالای 240 تخت و یا در صورتیکه فاصله بخش اورژانس بیمارستان با آزمایشگاه مرکزی بیش از 50 متر باشد، وجود آزمایشگاه با امکانات کامل در داخل بخش اورژانس ضروری است. 

9- توصیه می گردد محل استقرار بخش آزمایشگاه در بیمارستان به دلیل ضرورت ارتباطات بین بخشی ، تجهیزات و تاسیسات زیر بنایی خاص حداکثر تا طبقه اول باشد.

10- برای جلوگیری از انتقال آلودگی به بیماران، محل ورود و خروج ، پذیرش و نمونه گیری بیماران می باید مجزا و دور از سالن اصلی و اتاق هایآزمایشگاه باشد.

11- هیچگاه نباید از بخش آزمایشگاه یا نمونه گیری بعنوان گذرگاهی برای دسترسی به سایر بخشها استفاده نمود.

12- تجهیزات، لوازم و روشنایی به کار رفته در بخش آزمایشگاه باید به گونه ایی باشد که ضمن ایجاد فضای بهداشتی و قابل شستشو، از بوجود آمدن ناهنجاریهای صوتی، نوری و بصری جلوگیری نماید.

13- با توجه به ماهیت بخش آزمایشگاه وجود 6 تا 10 بار تعویض هوا در ساعت برای این بخش الزامی است.

14- فشار هوا در محیط های اصلی آزمایشگاهی نسبت به راهرو یا فضای مشترک آزمایشگاه منفی است. به همین ترتیب فشار هوای راهرو یا فضای مشترک این بخش نسبت به راهرو یا لابی بیرون از آزمایشگاه نیز منفی است.

15- اگزاست هوای اتاق پاس یا آماده سازی، الزاماً می باید مستقل از سایر فضاهای بخش پاتولوژی باشد.

16- میزان رطوبت مجاز در بخش های آزمایشگاهی در فصول مختلف سال حداکثر 60 درصد می باشد.

17- طراحی فضاهای پشتیبانی در بخش آزمایشگاه بایستی متناسب با شرایط جاری بخش، تعداد آزمایشها در طول شبانه روز و سایر سرانه های موجود بوده و جوابگوی نیازمندیهای این بخش باشد.

18- با توجه به حساسیت وهمچنین گرانقیمت بودن تجهیزات آزمایشگاهی، سیستم برق بخش آزمایشگاه می باید مجهز به UPS و تجهیزات حفاظتی باشد.

اتاق نمونه گيري

اتاق ميکروب شناسي                  

1- هود(ابعاد 0.5*1 متر)

2- يخچال (ابعاد 0.5*0.5 متر)

3- دستگاه سانتریفیوژ

قسمت باز آزمايشگاه:  

1- کواگولومتري (تست های انعقادی)

2- دستگاه تشخيص هورموني مثل : گواتر ، ايدز

3- (سل کانتر): دستگاه گلبول شماری                 

4- دستگاه اتو آنالايزر (0.5*0.5*1.70 متر )

5- فليم فتومتر : اندازه گيري سديم و پتاسيم ( خون و ادرار ) (0.5*0.5*1)

6- دستگاه استريل خشک (فور )

7- اتو کلاو : دستگاه استريل با بخار

8- دستگاه ESR   : سرعت رسوب گلبولهاي قرمز