نویسنده: مهندس حمیدرضا اشرف

 

استاندارد ها ، سرانه ها و معرفی بخش های مختلف بیمارستان

بخش استریلیزاسیون مرکزی
Central  supply  sterile Departments

بهترین مکان برای استقرار بخش CSR  در مجاورت اتاقهای عمل است. به گونه ایی که هم از یک مسیر جداگانه که مستقیماً به اتاق های عمل ارتباط دارد، امکان سرویس دهی به اتاق های عمل را داشته باشد و هم از یک خروجی مجزای دیگر بهترین حالت برای این خروجی به صورت می باشد که به بیرون از اتاقهای عمل راهروی عمومی بیمارستان باز می شود ، بتواند به سایر بخشهای بیمارستان خدمات رسانی نماید.

بخش استریلیزاسیون مرکزی
Central  supply  sterile Departments

CSR شامل سه مرحله فرآیندی زیر است:

1-شستشو وگندزدایی

2- بسته بندی

3- استریلیزاسیون  که هر کدام می باید در منطقه خاص خود انجام شود. در ادامه به توضیح خصوصیات هر یک از مناطق خواهیم پرداخت.

منطقه کثیف یا شستشو :

چهار عمل پذیرش، دسته بندی، شستشو و ضد عفونی نمودن در این منطقه انجام می شود. دسته بندی لوازم باید به گونه ایی باشد که از برخورد آنها به یکدیگر و کند شدن آنها جلوگیری نماید. فشار هوا در منطقه کثیف نسبت به مناطق مجاور منفی است.

منطقه تمیز :

چهار عمل ذخیره سازی و یا جمع آوری، دسته بندی، کنترل و بازرسی، و بسته بندی ( پکینگ ) در این منطقه انجام می شود.

بسته بندی در منطقه تمیز معمولاً به صورت دستی انجام می شود. این منطقه در واقع پر خطرترین قسمت  بخش سی اس اس دی است. فشار هوای این منطقه نسبت به دو منطقه دیگر و هوای بیرون بخش دو مثبت +2 است و حداقل لازم است که 10 پاسکال با محیط های مجاور اختلاف داشته باشد. تعداد تعویض هوا نیز در این منطقه 15 بار در ساعت می باشد.

دستگاه های اتوکلاو نیز دارای دو درب مجزا در دو ضلع مخالف هستند. درب ورود لوازم بسته بندی شده به داخل دستگاههای اتو کلاو در منطقه تمیز باز و درب خروج لوازم استریل شده به داخل منطقه استریل باز می شود. منطقه تمیز می تواند دارای یک درب ورودی مجزا برای ورود تجهیزات و یا البسه از لنژری باشد. این درب موسوم به درب ورود لنژ تمیز است.

منطقه استریل:

درب خروجی دستگاه های اتوکلاو به منطقه استریل باز می گردد. در این منطقه عملیات استریل نمودن و یا دریافت لوازم استریل شده از داخل اتوکلاوها انجام می شود.

از لحاظ زیربنا این منطقه نسبت به دو منطقه دیگر کوچکتر است. تحویل لوازم استریل شده به بخش جراحی یا سایر بخش های  بیمارستان از طریق دریچه باکس های مخصوص دارای دو درب اینترلاک مجهز به لامپ یووی انجام می شود.

وجود فضاهای زیر در بخش سی اس اس دی ضروری است :

ورودی مجزا و مناسب با عرض کافی برای ورود لوازم کثیف- پذیرش لوازم کثیف- منطقه شستشو و گندزدایی- منطقه تمیز و بسته بندی- منطقه استریل- منطقه تحویل لوازم استریل شده - راهروی خروجی جداگانه برای لوازم استریل شده- ورودی جداگانه برای کارکنان– فضای گانینگ (پوشیدن گان) برای ورود به منطقه تمیز و استریل- فضاهای پشتیبانی مانند رختکن کارکنان- سرویسهای بهداشتی و حمام - انبار و محل نگهداری مجزا برای لوازم کثیف، تمیز و استریل .

زیر ساختهای بخش  CSR :

حداقل زیربنای بخش CSR 1% زیربنای کل بیمارستان می باشد.  این مساحت در هر صورت نباید از 75 متر مربع کمتر باشد.

بهترین نوع طراحی بخش CSR  به شکل نعل اسب یاU  شکل است. به ترتیب منطقه کثیف در یک یال و منطقه تمیز در قاعده و منطقه استریل در یال دیگر قرار می گیرد.

نوع دیگر طراحی این بخش به شکل مستطیل شکل است. به ترتیب منطقه کثیف در ابتدا و منطقه تمیز در وسط و منطقه استریل در انتها  قرار می گیرد. نکته مهم آنست که راه ورود لوازم کثیف و راه خروج لوازم استریل شده ، الزاماً باید از یکدیگر مجزا باشند .

سقف بخش می باید برای جلوگیری از ورود گرد وخاک و آلودگی به داخل فضای این بخش، مسطح و از نوع غیر متخلخل باشد. بنابراین استفاده از سقف های کاذب سوراخ دار مجاز نمی باشد.

مصالح به کار گرفته شده در بخش CSR  باید به گونه ایی باشد که از ایجاد تجمع آلودگی های بیولوژیکی و میکروارگانیزم ها جلوگیری نماید.

دستگاه های شستشو باید دارای دو درب متقابل باشد. درب ورود در منطقه شستشو و درب خروج در منطقه تمیز باز می شود.

دستگاه های اتوکلاو بهتر است دارای دو درب متقابل باشد. درب ورود در منطقه تمیز و درب خروج در منطقه استریل باز می شود.

چنانچه برای جابجایی لوازم به بخش CSRو بالعکس ، از بالابر های مخصوص استفاده می شود، الزاماً باید بالابر حمل لوازم تمیز از بالابر حمل لوازم استریل شده مجزا باشد. بالابر حمل لوازم کثیف در داخل منطقه کثیف و بالابر حمل لوازم استریل شده در داخل منطقه استریل قرار دارند.

ورودی لوازم شستشو شده درلنژری، پس از یک پیش ورودی ، به منطقه تمیز باز می شود.

وجود حداقل 15 دفعه تعویض هوا در ساعت برای منطقه تمیز و 12 مرتبه برای منطقه استریل و 5 دفعه برای منطقه شستشو الزامی است.

نورهای به کار گرفته شده در بخش CSR  و شدت آنها باید مناسب برای کنترل چشمی لوازم و آلودگی احتمالی باقی مانده درآنها بخصوص در منطقه های شستشو و تمیز باشد.

به دلیل محیط مرطوب بخش کلیه دستگاه ها و تجهیزات برقی الزاماً می باید مجهز به سیستم ارت و کلید های محافظ نشت جریان برق ( محافظ جان ) باشند. سیستم ارت می باید برای حصول اطمینان از صحت عملکرد آن، به صورت مرتب پایش گردد.

برای جلوگیری از تداخل هوا، وجود Pass Box مجهز به Air Lock برای تحویل لوازم استریل شده توصیه می گردد.

در صورت وجود اتوکلاوهای گازی نظیر اتیلن اکساید در بخش CSR  لازم است که سیستم تهویه مستقل و قوی برای این اتوکلاوها پیش بینی گردد.