نویسنده: مهندس حمیدرضا اشرف

 

استاندارد ها ، سرانه ها و معرفی بخش های مختلف بیمارستان

الف- بخش اورژانس:

وجود فضاهای زیر در بخش اورژانس ضروری است:

1- ورودی مستقل از بیمارستان که  از فاصله 50 متری  خیابان اصلی قابل رویت باشد.

ورودی بخش اورژانس لازم است که برای جلوگیری از هرگونه اتلاف وقت به گونه ایی طراحی گردد که بیماران اورژانسی بتوانند در اسرع وقت و بدون برخورد با هرگونه مانعی به این بخش دسترسی داشته باشند. از جمله نکاتی که در طراحی ورودی  بخش اورژانس باید رعایت گردد می توان به این موارد اشاره کرد:

1-1 راه ورود و خروج مناسب پیاده و سواره رو با قابلیت تردد آمبولانس و مستقل از مسیر ورود و خروج بیمارستان

2-1 مسیر تردد بیماران پیاده باید ایمن بوده و امکان تصادف بیمار با آمبولانس یا سایر اتوموبیل ها وجود نداشته باشد.

3-1 درب یا مسیر ورودی بخش اورانس مستقیما به خیابان اصلی باز شده و دارای دید مستقیم چشمی از فاصله حداقل 50 متری باشد.

4-1 ورودی بخش اورژانس با تابلوها و علائم راهنمایی و رانندگی  به دو زبان فارسی و انگلیسی و به طور واضح مشخص گردیده باشند.

5-1 طراحی فضای نگهبانی یا انتظامات به گونه ایی باشد که هیچگونه تاخیری در ورود بیمار به بخش اورانس ایجاد نگردد.

6-1 بیمار ورودی با آمبولانس به بخش اورژانس، ترجیحا در زیر فضای مسقف از آمبولانس خارج گردد. بنابراین طراحی یک سازه خاص برای مسقف نمودن پیش ورودی بخش اورژانس به گونه ایی که امکان تردد یک آمبولانس به زیر آن فراهم باشد، ضروری است. 

7-1 ابعاد محوطه تخلیه بیمار در بخش اورژانس به اندازه ایی باشد که امکان دور زدن آمبولانس به راحتی فراهم باشد. چیزی شبیه به یک فرم میدان گاهی یا نعل اسبی شکل پیشنهاد می گردد.

8-1 در صورت امکان تعداد کافی پارکینگ برای پارک اتوموبیل بیمار یا همراه وی در نظر گرفته شود. 

2- اتاق یا فضای تریاژ بیمار

1-2 این فضا در ابتدایی ترین ورودی بخش اورژانس قرار دارد.

2-2  فضا یا اتاق تریاژ الزاما باید دارای دو درب ورود و خروج با عرض مناسب برای عبور برانکار بیمار باشد.

3-2 وظیفه این قسمت، تریاژ یا سطح بندی بیماران از سطح 1 تا 5 می باشد. این عمل توسط پزشک یا پرستار تریاژ انجام می شود.

4-2 زیر بنای آن در حدی باشد که گنجایش یک تخت معاینه بیمار و یک میز برای پرستار تریاژ و یک مسیر مناسب برای تردد بیمار با برانکار را داشته باشد.

3- اتاق احیاء قلبی و ریوی

1-3 اتاق CPR می باید در نزدیکترین فاصله به ورودی بخش اورژانس یا در مجاورت فضای تریاژ قرار داشته باشد.

2-3 مجهز به کلیه تجهیزات حیاتی از جمله گازهای طبی، برق اضطراری، تخت مخصوص احیاء و روشنایی کافی باشد.

3-3 دارای دو درب بادبزنی یا اتوماتیک باشد. که درب دوم برای انتقال جسد بیماران متوفی از مسیری خاص و به دور از چشم سایر بیماران به سردخانه بیمارستان استفاده می شود.  

4- فضای اسکرین یا معاینه بیمار توسط پزشک متخصص طب اورژانس.

فضای اسکرین دارای یک سری زیرفضا است شامل محل استقرار منشی، پذیرش، صندوق، فضای انتظار بیمار و همراهان، امکانات رفاهی مانند سرویس های بهداشتی، آبخوری و ...

چناچه ابعاد زیر فضاهای اسکرین به اندازه کافی بزرگ باشد می تواند به عنوان فضای پشتیبان کل بخش اورژانس نیز عمل نماید. 

5- اتاق عمل سرپایی

در بیمارستان های با ابعاد کوچک و متوسط حداقل یک و برای بیمارستان های  بزرگ و ابربیمارستان ها حداقل دو اتاق عمل برای بخش اورژانس ضروری است. ابعاد و مشخصات اتاق عمل بخش اورژانس همانند اتاق های عمل جنرال می باشد.  

6-  فضای تحت نظر جداگانه برای بیماران آقا و خانم

7- فضاهای تشخیص، پاراکلینیک و داروخانه

8- تریتمنت

9-  ایستگاه پرستاری

10- فضای پایدارسازی بیمار مجهز به تجهیزات ضروری

11- فضاهای پشتیبانی، رختکن و پاویون پزشکان و پرستاران، آبدارخانه

12- اتاق کار تمیز و کثیف

13- اتاق ایزوله بیمار عفونی و بیمار اعصاب و روان

14-  پذیرش و ترخیص

15-  فضای انتظار همراهان بیمار

16- اتاق گچ گیری

16- آزمایشگاه اورژانس و فضای نمونه گیری

17- سرویسهای بهداشتی جداگانه برای بیماران و کارکنان

16-  فضاهای مرتبط با اورژانس های تخصصی با توجه به ماموریت بیمارستان، همانند اورژانس های سوختگی، مسمومیت، تروما، شیمیایی، میکربی، رادیواکتیو و امثال آن .

زیر ساختهای بخش اورژانس:

مساحت بخش اورژانس نباید از 5% زیربنای کل بیمارستان کمتر باشد. این مساحت در هر صورت نباید از 350 متر مربع کمتر باشد.

فضای تریاژ بیماران در مدخل ورودی اصلی اورژانس واقع شده و لازم است به ازای هر 100 تخت بستری بیمارستان یک تخت تریاژ وجود داشته باشد. مساحت این فضا در هر صورت نباید از 9 متر مربع کمتر باشد.

تعداد تختهای تحت نظر و پایدار سازی بیماران در  بخش اورژانس می باید حداقل 7% تعداد کل تختهای بیمارستان باشد.

مساحت خالص هر تخت تحت نظر اورژانس حداقل 7 متر مربع با ابعاد 3*4/2 می باشد که برای حفظ حریم خصوصی بیمار لازم است با پارتیشن یا پرده مخصوص از یکدیگر جدا گردند.

محل استقرار ایستگاه پرستاری تحت نظر اورژانس می باید ترجیحاً در وسط سالن تحت نظر و به گونه ایی باشد که به تمام تختها و اتاقهای ایزوله تسلط داشته باشد. مساحت این ایستگاه بستگی به تعداد تختها و تعداد پرستاران دارد. ولی در هر صورت نباید از 10 متر مربع کمتر باشد.

مکان قرار گرفتن بخش اورژانس و مدخل ورودی آن نباید در سایه تخریب یا ریزش ساختمانها و تاسیسات مجاور قرار داشته باشد.

مکان استقرار بخش اورژانس باید به گونه ایی باشد که دسترسی به سایر بخشهای بیمارستان ازجمله اتاقهای عمل به راحتی میسر باشد.

مکان استقرار بخش اورژانس باید به گونه ایی باشد که دارای راه ارتباطی مستقل به خیابان اصلی، بدون مانع قابل رویت و دید مستقیم چشمی از فاصله 150 متری باشد.

 محل استقرار بخش اورژانس باید دارای دسترسی آسان برای ورود آمبولانس،خودروها و بیماران پیاده باشد.

ورودی بخش اورژانس می باید مسقف بوده و از گزند باد ، باران و طوفان در امان باشد.

محوطه ورودی بخش اورژانس باید به گونه ایی باشد که آمبولانس و سایر خودروها بتوانند به راحتی و در کمترین زمان بیمار را تخلیه نموده و پس از دور زدن ، آن مکان را ترک نمایند.   

کلیه فضاهای بخش اورژانس و سایر قسمتهای بیمارستان می باید دارای خطوط و علایم راهنما برای راهنمایی بیماران باشند.

کلیه مسیرهای بخش اورژانس، می باید برای تردد بیماران با ویلچر و برانکار و یا حتی پیاده ایمن باشد. در صورت وجود اختلاف سطح ، استفاده از رمپ و سطوح شیبدار با شیب ملایم الزامی است.

استفاده از رنگهای شاد و آرام بخش و مصالح جاذب صوت در بخش اورژانس و سایر بخشهای بیمارستان الزامی است.

مصالح به کار گرفته شده در فضاهای درمانی باید به گونه ایی باشد که از تجمع آلودگی ها جلوگیری نماید. 

نورهای به کار گرفته شده در فضاهای درمانی نباید به گونه ایی باشد که باعث ایجاد خطا و اشتباه در تشخیص رنگ واقعی افراد و اشیاء گردد.

توصیه می گردد بخش اورژانس برای سرویس دهی اولیه به بیماران سوختگی دارای اتاق سوختگی یا فضای مشابه باشند.  

توصیه می گردد بخش اورژانس، در طبقه همکف احداث گردد.